ترکیه و حاتم بخشی از کیسه خلیفه
مقام های ترکیه در حالی با نقض حاکمیت سوریه به حضور نظامیان امریکایی در شمال سوریه مشروعیت می دهند که این اقدام در کوتاه و بلندمدت منافع آنکارا را با تهدید روبرو خواهد کرد.

رکس تیلرسون وزیر امور خارجه امریکا که به منطقه آمده است شامگاه پنجشنبه و در بحبوحه تنشهای بین آمریکا و ترکیه، برای دیدار با مقامات این کشور و بهبود روابط دوجانبه، وارد آنکارا شد. وی روز پنجشنبه دیداری 3 ساعته با «رجب طیب اردوغان» رئیسجمهور ترکیه داشت. گزارش ها حاکیست در این دیدار مترجم حضور نداشته و چاووش اوغلو وزیر امور خارجه ترکیه مذاکرات میان دو طرف را ترجمه می کرده که این موضوع بیانگر این نکته است که دو طرف سعی داشته اند مسایل رد و بدل شده میانشان به بیرون درز ننماید.
پس از این دیدار چاووش اوغلو در کنفرانس خبری مشترک با همتای امریکایی خود گفت که به طرف امریکایی پیشنهاد کرده است که امریکا نیروهای هم پیمان خود را از منبج خارج نموده و نیروهای دو طرف بطور مشترک در این شهر حضور داشته باشند.
منابعی در ترکیه نیز پیش از این گفته بودند که دولت این کشور از «رکس تیلرسون» خواسته تا شبهنظامیان کُرد سوری از شهر منبج خارج شده و به شرق رودخانه فرات عقبنشینی کنند. این در حالی است که رکس تیلرسون در اختلافی آشکار با همتای ترکیه ای خود گفته است که امریکا و با هم پیمانانش در منبج خواهند ماند.
ترکیه در ظاهر به بهانه های امنیتی ناشی از نگرانی از شکل گیری دولت کردی در مرز سوریه عملیات شاخه زیتون را برای اشغال عفرین در شمال سوریه آغاز کرده است و چند روز پیش هم رجب طیب اردوغان هشدار داده بود که پس از عفرین نیروهای کشورش وارد منبج خواهند شد و از نیروهای امریکایی خواسته بود از شمال سوریه خارج شوند. اما اکنون دولت ترکیه با نادیده گرفتن حق حاکمیت دولت سوریه، به حضور نظامیان امریکایی در شمال سوریه مشروعیت می دهد.
ظاهرا اشتباهات دولت اردوغان پایانی ندارد و هرگاه تصور می شود او در مسیر صحیحی قرار گرفته است به خاطر طمع ورزی های مرزی به اقداماتی دست می زند که منافع کوتاه و بلندمدت ترکیه را با تهدید روبرو می سازد.
مقام های ترکیه در دیدار تیلرسون با هدف حضور در خاک سوریه به حضور نیروهای امریکایی در منبج و شرق فرات مشروعیت می دهند تا شاید نیروهایشان از منبج تا ادلب منطقه امنی را با حمایت امریکا تشکیل دهند و نفوذ خود را در سوریه تامین نمایند و از سوی دیگر از امریکا می خواهند که متحدان کرد خود را به شرق فرات ببرد. تیلرسون و جیمز ماتیس وزیر دفاع امریکا هم با مشروع دانستن نگرانی های مرزی ترکیه در قبال عملیات شاخه زیتون عکس العمل قاطعی به خرج نمی دهند. غافل از اینکه چراغ سبز امریکا برای ترکیه در خاک سوریه دامی است که نتیجه آن فرورفتن آنکارا در باتلاق و اجرای طرح تجزیه سوریه است. روز جمعه گزارش هایی منتشر شد که یگان های مدافع خلق کردسوری تاکید کردند عفرین شهری سوری است و از ارتش سوریه خواستند که به این شهر بیاید که اگر این اقدام صورت گیرد این تهدید وجود دارد که در گیری نیروهای ترکیه در این منطقه به رویارویی با ارتش سوریه منجر شده و هر دو طرف تضعیف شوند.
در چنین شرایطی امریکا این فرصت را پیدا خواهد تا طرح تجزیه سوریه و تشکیل دولت کردی در مناطق هم مرز با ترکیه را ایجاد نماید که این موضوع می تواند هم در کوتاه مدت و هم در بلند مدت منافع ترکیه را با تهدید روبرو نماید و نیروهای تحلیل رفته ترکیه را در مواجهه با تحرکات تجزیه طلبانه در عمل انجام شده قرار دهد.
در مورد طرح امریکا برای تجزیه سوریه شواهد زیادی موجود است از جمله اینکه تیلرسون چند روز پیش گفت که 30 درصد خاک سوریه تحت کنترل نیروهای متحد امریکاست، این مناطق دارای منابع عظیم انرژی است بنابر این از نظر هزینه های جاری مشکلی برای اجرای چنین طرحی نیست از سویی به نظر می رسد موضوع تشکیل دولت کردی در شمال سوریه در دولت ترامپ به وزارت امور خارجه واگذار شده و تشدید فعالیت های دیپلماتیک این وزارتخانه در شمال سوریه به ویژه پس از آزادسازی رقه در قالب طرح های بازسازی این شهر همه حکایت از ماندگاری نیروهای امریکایی در این منطقه حکایت دارد.
در بودجه سال جدید آمریکا نیز 300 میلیون دلار برای آموزش و تجهیز نیروهای کرد و عرب متحد آمریکا در سوریه کنار گذاشته شده است. پنتاگون همچنین 250 میلیون دلار برای تامین امنیت مرزی در مناطق تحت کنترل کردهای سوریه اختصاص داده است. آمریکا پیشتر اعلام کرده بود نیروی امنیت مرزی 30000 نفری متشکل از نیروهای کرد و عرب سوریه تشکیل می دهد و تجهیزات لازم را نیز در اختیار آنان قرار می دهد. و همه اینها می تواند در بلند مدت منافع ترکیه را با تهدید روبرو سازد.
روز جمعه هم سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه گفت: آمریکا با نقض تمامیت ارضی و حق حاکمیت ملی سوریه ، قصد دارد بخش های وسیعی از خاک سوریه را از این کشور جدا کند. در چنین شرایطی به نظر می رسد تنها راه تامین منافع ترکیه، هماهنگی با دولت سوریه و احترام به حق حاکمیت این کشور و اعتماد نکردن به امریکاست.
--------------------------------------------
رضا محمدمراد